Ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny przewiduje szczególny rodzaj obowiązku obywateli i przedsiębiorców spełniany na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa. W dziale XXI ustawy o Obronie Ojczyzny zawarto katalog przepisów dotyczących świadczeń na rzecz obrony. Dzielą się one na świadczenia osobiste, rzeczowe oraz świadczenia szczególne.
Świadczenia osobiste – na osoby posiadające obywatelstwo polskie, między 16 a 60 rokiem życia, może być nałożony obowiązek świadczeń osobistych, polegających na wykonywaniu różnego rodzaju prac doraźnych na rzecz przygotowania obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych, likwidacji ich skutków oraz zarządzania kryzysowego.
Świadczenia rzeczowe – na urzędy i instytucje państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne, a także osoby fizyczne może być nałożony obowiązek świadczeń rzeczowych, polegających na oddaniuSiłom Zbrojnym (oraz innym wymienionym w ustawie o obronie Ojczyzny jednostkom organizacyjnym wykonującym zadania na rzecz obrony) do używania posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych na cele przygotowania obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych, likwidacji ich skutków oraz zarządzania kryzysowego. Przedmiotami świadczeń rzeczowych mogą być tereny, pomieszczenia, środki transportowe, maszyny i inny sprzęt. Przedmioty te podlegają zwrotowi właścicielom po ustaniu potrzeby ich używania.
Świadczenia szczególne – Minister Obrony Narodowej może zobowiązać terenowe organy administracji rządowej, instytucje państwowe, organy samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne m.in. do odpłatnego dostosowania posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych do potrzeb obrony Państwa, przystosowania obiektów budowlanych oraz wytwarzanych rzeczy ruchomych do potrzeb obrony Państwa, wykonywania zadań mobilizacyjnych na rzecz Sił Zbrojnych.
WAŻNE Jakkolwiek formalnie obowiązek świadczeń rzeczowych i osobistych nakłada Burmistrz – jako organ administracji samorządowej, to podstawą wydawanych przez niego decyzji administracyjnych jest konkretny wniosek organów, które ustawa wylicza w art. 620 ust. 1 i art. 628 ust. 3, są to Szefowie Wojskowych Centrów Rekrutacji oraz kierownicy innych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania na potrzeby obrony.
Decyzja o przeznaczeniu nieruchomości (rzeczy ruchomych) na cele świadczeń rzeczowych nie ogranicza uprawnień właścicielskich, łącznie z prawem do rozporządzania posiadaną rzeczą, poza obowiązkiem poinformowania Burmistrza o jej zbyciu (wzór pisma – do pobrania plik PDF 140 KB).
